Coulomb Gerilim Değişimi ve Stres Transferi Analizi
İTÜ’den Dr. Onur Tan’ın hazırladığı harita, 23 Nisan 2025’te Marmara Denizi’nde meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki depremin neden olduğu Coulomb Gerilim Değişimi’ni gösteriyor. Bu harita, depremin fay üzerindeki stres dağılımını ve komşu segmentlere olan etkisini bilimsel olarak ortaya koyuyor. İşte detaylar:
-
Renk Kodları ve Anlamları:
-
Mor ve Mavi Alanlar: Enerjinin boşaldığı ve rahatladığı bölgeler. Depremin merkez üssü olan Kumburgaz Segmenti’nde enerji büyük ölçüde sönümlendi.
-
Kırmızı ve Koyu Kırmızı Alanlar: Enerjinin en çok aktarıldığı, yani yüksek stres transferinin olduğu bölgeler. Özellikle doğuda Avcılar Segmenti’nde yoğun stres birikimi görülüyor.
-
Sarı Alanlar: Belli oranda enerji transferinin olduğu bölgeler. Batıda Tekirdağ Segmenti’nde daha az stres artışı mevcut.
-
-
Stres Transferi Mekanizması: Depremler, fayın kırıldığı bölgede enerjiyi sönümlerken, bu enerji tamamen yok olmaz. Kırılma geometrisine bağlı olarak komşu segmentlere transfer olur. Bu depremde:
-
Avcılar Segmenti: En yüksek stres transferi doğuda, Avcılar Segmenti’ne (Prens Adaları’na yakın) olmuş. Bu bölge tamamen kilitli bir segment olarak biliniyor ve 259 yıldır büyük bir deprem görmedi.
-
Tekirdağ Segmenti: Batıda Tekirdağ Segmenti’ne de stres aktarımı var, ancak bu bölge 1912 Ganos depremiyle enerjisini büyük ölçüde boşalttığı için yakın vadede daha az riskli.
-
-
Risk Değerlendirmesi:
-
Dr. Onur Tan, depremin ilk gününden itibaren bu stres transferini öngördüklerini belirtiyor. Avcılar Segmenti’ne olan stres artışı, İstanbul’a doğru olan riski artırıyor.
-
Tekirdağ Segmenti’nin 1912 depremi nedeniyle daha az risk taşıdığı düşünülse de, asıl endişe İstanbul’a yakın olan Avcılar ve devamındaki segmentler.
-
-
Büyük Deprem Zamanlaması: Depremin ana fayda bir şok yarattığı ve bu şokun kopması beklenen faylara (özellikle Avcılar Segmenti) ekstra stres bindirdiği belirtiliyor. Ancak bu depremin tam zamanı bilinmiyor: “Bugün mü, yarın mı, gelecek ay mı, gelecek yıl mı?” sorusunun kesin cevabı yok. Bilinen tek şey, onlarca yıl sürebilecek bir bekleyişin artık çok daha kısa bir zamana sıkıştığı.
Özetle: 6.2’lik deprem, Kumburgaz Segmenti’nde enerjiyi kısmen boşaltsa da, ortaya çıkan stres özellikle doğuda Avcılar Segmenti’ne transfer oldu. Bu, İstanbul’a yakın bölgedeki sismik riski artırıyor ve beklenen büyük depremin (M > 7) zamanını yakınlaştırıyor. Ancak kesin tarih bilinmese de, hazırlık için zamanın daraldığı açık.
