Yabancı Analistler TL'deki Tarihi Düşüşü Yorumladı

Yabancı analistler, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından Türk lirasında, borsada ve tahvillerde yaşanan sert düşüşleri değerlendirdi.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın rakibi olarak görülen İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun “terör örgütüne yardım” ve yolsuzluk iddialarıyla gözaltına alınmasının ardından Türk lirası, borsa ve tahvillerde ciddi düşüşler meydana geldi. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) lideri Özgür Özel, gözaltı kararını “darbe” olarak nitelendirdi. İmamoğlu, CHP’nin bir sonraki seçimlerdeki cumhurbaşkanı adayını belirlemek için 23 Mart’ta yapacağı ön seçimdeki tek adaydı. İmamoğlu’na yönelik bu adım, son dönemde muhalefetin tanınmış isimlerine yönelik dikkat çeken soruşturmaların ardından geldi. Bu adımlar, muhalefeti susturmaya yönelik hamleler olarak eleştiriliyordu.

TL’de Tarihi Düşüş

İmamoğlu’nun gözaltına alınmasının ardından TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı gün içinde yüzde 12,7’ye kadar çıktı. Güncel rekor olan 42 seviyesini test eden kur, saat 15.10 itibarıyla 38,03 seviyesinde işlem gördü. Türkiye’nin dolar cinsi tahvilleri de sert bir düşüş yaşadı. 2045 vadeli tahvil, 1,6 sentin üzerinde düşüşle dolar karşısında 85,13 sente gerileyerek günlük bazda en büyük düşüşü kaydetti. BİST 100 endeksi ise yüzde 7’den fazla gerileyerek 2023 yılının sonundan bu yana en kötü günlük performansını sergiledi. Borsada düşüş yüzde 7’yi aşınca ikinci kez endeks bazlı devre kesici çalıştı ve işlemler durduruldu.

İşlemcilerin Reuters’a verdiği bilgiye göre, lokaller mevcut politikada ilk kez bu denli yüksek döviz talebinde bulundu. İşlemciler, Merkez Bankası’nın (TCMB) bugün en az 5 milyar dolar döviz satışı yaptığını ve bu rakamın gün sonunda 10 milyar dolara ulaşabileceğini belirttiler. Bankacılara göre, bu süreç TCMB’nin faiz indirimlerini yavaşlatacak ve enflasyondaki düşüşü yavaşlatma riski de içeriyor. S&P Global Market Intelligence verilerine göre, Türkiye’nin 5 yıllık CDS’leri dünkü kapanışa kıyasla 23 baz puan artarak 279 baz puana yükseldi ve Ekim 2024’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.

Analist Yorumları

Wolfgano Piccoli, Teneo Başkanı ve Araştırma Müdürü, Londra:

“Türkiye’nin demokrasi ve seçimler açısından Rusya’ya benzer bir siyasi ortama doğru ilerleyip ilerlemediğini görmek için beklememiz gerekecek. Bu sadece siyasi muhalefete yönelik bir saldırı değil, aynı zamanda ülke ekonomisinde geleneksel olarak önemli bir rol oynayan iş dünyasına da yönelik bir saldırı.”

William Jackson, Gelişmekte Olan Piyasalar Baş Ekonomisti, Capital Economics, Londra:

“Türk lirasındaki keskin düşüş, Merkez Bankası’nın enflasyonu düşürme çabalarını zorlaştıracak ve hükümetin makro reform gündemine yönelik yatırımcı güvenini sürdürme kabiliyeti konusunda büyük sorunlar yaratacak. Kısa vadede bu durum, Merkez Bankası’nın başını çok ağrıtacak. Enflasyon muhtemelen bu ay ivmelenecek ve yetkililer Nisan ayında toplandıklarında (faizleri 250 baz puan daha düşürmek yerine) muhtemelen parasal genişleme döngüsüne ara vermek zorunda kalacaklar.”

Nick Rees, Monex Europe, Makro Araştırma Müdürü, Londra:

“En azından son zamanlarda eğilimin, gerek siyasi gerek ekonomik olarak istikrarı güçlendirmek olduğu göz önüne alındığında, bu olaylar sistemde biraz şok etkisi yarattı. Yakın zamanda PKK lideri Öcalan’ın örgüte silah bırakma çağrısı yaptığını da düşünürsek, son zamanlarda muhalif siyasetçilerin tutuklanması eğilimin tam aksi yönünde oldu. Piyasalar açısından bakılacak olursa, yatırımcılar hâllerinden oldukça memnundu ve bu büyü artık bozuldu, işlemcilerin Türkiye’nin siyasi risk primini yeniden fiyatlamaları bu sabah TL’de görülen keskin satışları tetikledi. Şimdi asıl soru, Türkiye’deki ortodoks para politikasının tehlikede olup olmadığı. Benim temel varsayımım olmadığı yönünde. Fakat ortodoks para politikasından uzaklaşıldığına dair işaretler arttı. Sonuç olarak, bir alanda normların ihlal edilmesinin başka alanlardaki normlara da yansıyabileceğini varsaymak mantıksız değil.”

Frantisek Taborsky, ING EMEA Döviz ve Sabit Gelir Strateji Uzmanı, Londra:

“(Türkiye’nin) tahvilleri ve para birimi, cumhurbaşkanı adayı olarak görülen İstanbul belediye başkanının gözaltına alınmasının ardından baskı altında kaldı. Bize göre TL, gelişmekte olan piyasalarda carry trade işlemlerde en çok ağırlığı olan para birimi ve TL’de keskin bir hareket satışların artmasına yol açabilir. Öte yandan, yerel bankaların TL’ye bir miktar destek sağlamalarını da bekliyoruz.”

Timothy Graf, State Street EMEA Makro Strateji Müdürü, Londra:

“İnsanların (Türkiye’ye tekrar yatırım yapmaya) başladıklarını görüyorduk. Lirayı agresif bir şekilde portföylerine almıyorlardı fakat tekrar TL pozisyonlarını artırmaya başlamışlardı. (Yatırımcıların) siyasi süreçte ve para politikası sürecinde daha fazla bağımsızlık olduğunu düşünmeye başladıkları birkaç yılın ardından bu durum, ciddi bir şekilde şüphe uyandırdı. Bu durum, gelişmekte olan piyasaların para birimlerini ‘sat’ şeklinde yorumlanabilecek bir görüş çünkü dün yaptığınız bir varsayıma (bugün) karşı çıkılıyor.”

Jane Foley, Rabobank FX Strateji Müdürü, Londra:

“Türkiye’den gelen haberler G10 döviz piyasalarını ve piyasalardaki genel risk iştahını etkiliyor fakat piyasalar bu duruma biraz alıştıktan sonra yaşananların yarattığı ilk etkinin bir kısmının euro işlemleri üzerinden giderilmeye başlayacağını düşünüyorum. Türkiye Avrupa’ya yakın ve çok büyük bir orduya sahip. Bu nedenle Trump’ın NATO’dan uzaklaşmasıyla birlikte belki de Türkiye’ye biraz daha odaklanılacağı algısı vardı.”

Serhat Başkurt, ALB Yatırım Algoritmik İşlemler Yöneticisi, İstanbul:

“Borsa İstanbul’da endekste dün zaten bir zayıflama vardı ancak İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve gözaltına alınmasının ardından satış dalgası tetiklendi. Son günlerde yabancı yatırımcı girişleri görülüyordu. 27 Şubat’tan bu yana hedge fonlardan sınırlı da olsa bir giriş vardı. Ancak şu an siyasi belirsizlik hâkim ve yabancı yatırımcıların ülkeden çıkacağına dair endişeler arttı. Önümüzdeki günlerde bu düşüşlerin devam etmesini bekliyorum. Öte yandan CHP önümüzdeki hafta seçime gidecek. Halkın yüzde 30-35’lik kesimi için doğrudan lider konumunda olan bir ismin durumu büyük önem taşıyor. Kur tarafındaki dalgalanma, yabancı satışlarının arttığını gösteriyor ve piyasadaki belirsizlik en üst seviyeye çıkmış durumda.”