Norveç’in Svalbard takımadalarında Türk vatandaşları ve şirketleri artık mülk edinebilecek ve oturma iznine sahip olacak

7 Mart 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Türkiye, Spitsbergen (Svalbard) Antlaşması’na taraf oldu ve bu antlaşma 9 Mart 2025 itibarıyla Türkiye bakımından yürürlüğe girdi. 9 Şubat 1920’de Paris’te imzalanan ve 1925’ten beri geçerli olan bu antlaşma, Norveç’in Svalbard Takımadaları üzerindeki egemenliğini tanırken, antlaşmaya taraf ülkelerin vatandaşlarına ve şirketlerine birtakım haklar sağlıyor. Buna göre, Türk vatandaşları ve şirketleri Svalbard Takımadaları’nda mülk edinebilir, oturma izni alabilir, balıkçılık, madencilik ve denizcilik gibi alanlarda ticari faaliyetlerde bulunabilir. Ayrıca, Türk bilim insanları bölgede araştırma yapabilir ve Türk öğrenciler Svalbard Üniversite Merkezi’nde eğitim alabilir.

Şirketinizi Svalbard’a Taşıma Durumu

Şirketinizi Svalbard’a taşıma konusunda bu antlaşma size birtakım imkanlar sunuyor, ancak bazı önemli noktaları göz önünde bulundurmanız gerekiyor:

Mülk Edinme ve Oturma İzni:
- Türk şirketleri, Svalbard’da mülk edinebilir ve ticari faaliyetlerde bulunabilir. Ancak, Svalbard’da arazi mülkiyeti tamamen Norveç devletine aittir ve mülk transferleri için Norveç makamlarının onayı gerekebilir. Bazı kaynaklara göre, Norveç son zamanlarda güvenlik gerekçesiyle mülk satışlarına kısıtlamalar getirmiş durumda, bu yüzden mülk edinme süreci detaylı bir incelemeye tabi olabilir.
Ticari Faaliyetler:
- Svalbard Antlaşması, taraf ülkelerin şirketlerine balıkçılık, madencilik, denizcilik ve ticaret gibi alanlarda faaliyet gösterme hakkı tanıyor. Eğer şirketiniz bu alanlarda faaliyet gösteriyorsa, Svalbard’da iş yapma imkanınız mevcut. Örneğin, balıkçılık veya madencilik sektöründe bir girişiminiz varsa, adaların kara sularında ve kaynaklarında faaliyet gösterebilirsiniz.
Vize ve Oturma Koşulları:
- Svalbard, Schengen Bölgesi’nin dışında yer aldığı için Norveç vizesi gerektirmiyor. Yani, Svalbard’a gitmek için vize almanıza gerek yok. Ancak, adaya ulaşım genellikle Norveç üzerinden sağlanıyor ve Norveç’e giriş için Schengen vizesi gerekebilir (eğer yeşil pasaportunuz yoksa). Svalbard’da oturma izni almak için resmi bir gereklilik olmasa da, finansal olarak kendinize yetebilmeniz bekleniyor çünkü bölgede sosyal yardım sistemi oldukça sınırlı.
Yaşam Maliyetleri ve Şartlar:
- Svalbard, Kuzey Kutbu’na yaklaşık 1.000 km mesafede yer alıyor ve oldukça zorlu bir iklime sahip. Kışın sıcaklıklar -20°C’ye kadar düşebilir, yazın ise 3°C ile 7°C arasında değişir. Ayrıca, bölgede 6 ay gece, 6 ay gündüz yaşanıyor. Yaşam maliyetleri oldukça yüksek; bu nedenle şirketinizi taşırken lojistik ve operasyonel maliyetleri iyi planlamanız gerekiyor.
- Bölgede yaklaşık 5.000 insan yaşıyor ve kutup ayısı sayısı insan sayısından fazla. Bu, hem güvenlik hem de yaşam koşulları açısından dikkatli bir planlama gerektiriyor.
Pratik Zorluklar ve Şirket Taşıma:
- Şirketinizi Svalbard’a taşımak istiyorsanız, öncelikle şirketinizin faaliyet alanının bölgedeki imkanlarla uyumlu olup olmadığını değerlendirmelisiniz. Örneğin, balıkçılık veya madencilik gibi sektörlerde faaliyet gösteriyorsanız, bu bölgede iş yapma şansınız daha yüksek. Ancak, Svalbard’ın küçük bir nüfusa sahip olması ve izole bir konumda bulunması, müşteri kitlesi veya pazar erişimi açısından sınırlamalar yaratabilir.
- Ayrıca, Svalbard’da Norveç ana karasında geçerli olan tüm yasalar uygulanmıyor. Örneğin, Svalbard Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) Anlaşması’nın dışında yer alıyor. Bu, şirketinizin Norveç’teki diğer vergi veya iş yasalarına tam olarak tabi olmayabileceği anlamına geliyor, ancak yine de Norveç yasalarına uymanız gerekiyor.
Ekonomik ve Bilimsel Fırsatlar:
- Svalbard, sadece ticari faaliyetler için değil, bilimsel araştırmalar için de bir merkez. Eğer şirketiniz teknoloji, çevre veya Arktik araştırmalarla ilgili bir alanda faaliyet gösteriyorsa, burada bir Türk Bilim İstasyonu kurulması planlandığı için işbirliği fırsatları doğabilir.
- Türkiye’nin Arktik Konseyi’ne gözlemci üye olma hedefi de var, bu da bölgedeki ekonomik ve bilimsel faaliyetlerin artabileceğini gösteriyor.

Öneriler

Araştırma ve Planlama: Şirketinizi taşımadan önce Svalbard’ın ekonomik yapısını, faaliyet gösterebileceğiniz sektörleri ve lojistik imkanları detaylıca araştırın. Norveç Göçmenlik Bürosu’nun resmi sitesinden (örneğin, oturum ve iş yapma koşullarıyla ilgili) güncel bilgileri kontrol edebilirsiniz.
Mali Durum: Svalbard’da sosyal yardım sistemi sınırlı olduğu için şirketinizin ve çalışanlarınızın finansal olarak kendine yetebilecek durumda olması önemli.
Yerel İzinler: Mülk edinme veya ticari faaliyetler için Norveç makamlarından onay almanız gerekebilir. Bu süreçte Norveç’teki Türk Konsolosluğu veya Norveç’teki ticaret odalarıyla iletişime geçebilirsiniz.
Ulaşım ve Altyapı: Svalbard’a ulaşım genellikle Norveç üzerinden sağlanıyor. Ulaşım masrafları ve altyapı imkanlarını göz önünde bulundurmanız faydalı olacaktır.