Marmara Denizi’nde 6.2 Büyüklüğünde Deprem: İstanbul’da Sismik Risk Artıyor
26 Nisan 2025, İstanbul – 23 Nisan 2025 tarihinde Marmara Denizi’nde meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki deprem ve ardından gelen 5.9 büyüklüğündeki artçı sarsıntı, İstanbul ve çevresinde büyük bir endişe yarattı. Alman Jeolojik Bilimler Araştırma Merkezi (GFZ) tarafından yapılan açıklamaya göre, deprem Marmara Denizi’nde, İstanbul’un yaklaşık 60 km güneybatısında ve 40 km güneyinde, Kuzey Anadolu Fayı’nın (KAF) Marmara segmentinde gerçekleşti. Depremin derinliği 10 km olarak ölçüldü ve bu sığ derinlik, sarsıntının geniş bir bölgede hissedilmesine neden oldu.
Depremin Detayları ve İlk Etkiler
23 Nisan sabahı saat 09:49’da başlayan ana sarsıntı, 13 saniye sürdü ve İstanbul’un yanı sıra Tekirdağ, Yalova, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Düzce, Sakarya, Kocaeli, Kırklareli, Eskişehir ve Bilecik’te hissedildi. Maksimum Modified Mercalli yoğunluğu VIII (Şiddetli) olarak ölçüldü. Ana depremin ardından sadece 2 dakika sonra, saat 09:51’de 5.9 büyüklüğünde bir artçı sarsıntı meydana geldi. İlk 24 saatte 4.9, 4.8 ve 4.5 gibi büyüklüklerde artçılar kaydedildi. AFAD verilerine göre, 23 Nisan’dan 25 Nisan 20:36’ya kadar toplam 355 artçı deprem meydana geldi; bunların büyüklükleri 0.7 ile 5.9 arasında değişti.
Deprem, ciddi hasar veya can kaybına yol açmasa da, panik nedeniyle 151 kişinin yaralandığı bildirildi. İstanbul’un batı ilçeleri, özellikle Silivri, Büyükçekmece, Beylikdüzü ve Avcılar’da sarsıntı daha yoğun hissedildi. Artçı sarsıntılar, özellikle kilitli Prens Adaları segmentine yakın bölgelerde (örneğin Bakırköy açıklarında 24 Nisan’da kaydedilen 1.2 büyüklüğündeki artçı), sismik riskin devam ettiğini gösteriyor.
GFZ Uzmanlarının Analizi
GFZ’den Prof. Dr. Marco Bohnhoff, depremin KAF’ın Marmara Denizi’ndeki segmentinde, “aseismik” (depremsiz) sürünme yapan batı kısmı ile tamamen kilitli doğu kısmı arasındaki geçiş bölgesinde meydana geldiğini belirtti. Bohnhoff, “Bu deprem, 2019’da aynı bölgede yaşanan 5.7 büyüklüğündeki sarsıntının kırılma zonunu genişletti ve bu genişleme İstanbul yönünde gerçekleşti. KAF’ın bu segmentinde biriken enerji, 7.4 büyüklüğüne kadar bir deprem üretebilir” dedi. Bu açıklama, bölgedeki sismik boşluğun hâlâ aktif olduğunu ve büyük bir deprem riskinin devam ettiğini doğruluyor.
Fayın Dinamikleri ve Sismik Boşluk
KAF’ın Marmara Denizi’ndeki kısmı, Avrasya ve Anadolu tektonik levhaları arasındaki sınırı oluşturuyor. Bu bölge, 1766’dan beri M > 7 büyüklüğünde bir deprem görmedi ve ortalama 250 yıllık döngüye göre büyük bir deprem gecikmiş durumda. Daha önce yapılan bir çalışmada (Becker ve Bohnhoff, 2023), Marmara Fayı boyunca kilitli ve sürünen segmentler sistematik olarak haritalanmıştı. Bu çalışmaya göre, batı Marmara’da fayın sürünme yoluyla enerji boşalttığı, ancak doğuya doğru İstanbul’un hemen güneyinde fayın tamamen kilitlendiği belirlenmişti. 6.2’lik deprem, geçiş bölgesinde meydana gelerek bu dinamikleri doğruladı.
Artçı sarsıntıların dağılımı, kırılmanın Kumburgaz fay segmentinin batı ucunda yoğunlaştığını, ancak doğuya doğru Prens Adaları’na yayıldığını gösteriyor. Dr. Yasemin Korkusuz Öztürk, artçıların batıda sönümlendiğini, ancak doğuda 259 yıllık enerji birikiminin risk oluşturduğunu vurguladı. Çalışmada, geçiş bölgesindeki bir kırılmanın doğuya yayılma riski taşıdığı belirtilmişti; artçıların dağılımı bu senaryoyu destekliyor.
Uzman Görüşleri ve Tartışmalar
Deprem sonrası uzmanlar arasında farklı görüşler ortaya çıktı:
-
Prof. Dr. Naci Görür: “Bu deprem, beklenen büyük İstanbul depremi değil. Kumburgaz fayında gerçekleşti ve stresi artırarak büyük depremi yakınlaştırabilir. 7+ büyüklükte bir deprem riski hâlâ yüksek.”
-
Prof. Dr. Celal Şengör: “Deprem, büyük depremi bir parça yakınlaştırmış olabilir, ancak öncü deprem değil. Fayın tek parça kırılmayacağını düşünüyorum; beklenen depremin şiddeti 7.6’dan 7.2’ye düşebilir.”
-
Prof. Dr. Fadime Sertçelik: Depremin fay üzerindeki stresi artırdığını, ancak enerjiyi tamamen boşaltmadığını belirtti.
-
Prof. Dr. Osman Bektaş: Bölgedeki fayın sürünme ile enerjiyi yavaşça harcadığını ve büyük bir deprem beklemediğini savundu. Ancak bu görüş, diğer uzmanlarla çelişiyor.
İstanbul’un Hazırlık Durumu
Deprem, İstanbul’un depreme hazırlık konusundaki eksikliklerini bir kez daha gündeme getirdi. ISMEP projesi kapsamında bazı kamu binaları güçlendirilmiş olsa da, özel yapılar hâlâ büyük risk taşıyor. Panikten kaynaklanan yaralanmalar, halkın deprem eğitimi ve bilinçlendirme konusunda yetersiz olduğunu gösteriyor. Murat Kurum’un açıklamasına göre iletişim sistemleri iyi çalıştı ve acil durum koordinasyonu etkiliydi, ancak uzmanlar altyapı ve hazırlıkların hâlâ yetersiz olduğunu vurguluyor.
Sismik Risk ve Öneriler
Marmara Denizi’ndeki sismik boşluk, 1766’dan beri büyük bir deprem üretmedi ve bu durum, bölgedeki riskin yüksek olduğunu gösteriyor. Uzmanlar, 2030’a kadar 7+ büyüklükte bir deprem olasılığını %60-64 olarak tahmin ediyor. 6.2’lik deprem ve artçıları, biriken enerjinin yalnızca küçük bir kısmını serbest bıraktı. Prof. Dr. Okan Tüysüz’ün belirttiği gibi, M 7 büyüklüğünde bir deprem için yaklaşık 30 adet M 6 deprem gerekiyor; bu nedenle mevcut sarsıntılar riski azaltmış değil, aksine artırmış olabilir.
İstanbul için acil önlemler şart:
-
Bina Güçlendirme: Özellikle riskli bölgelerdeki eski yapıların güçlendirilmesi veya yenilenmesi gerekiyor.
-
Deprem Eğitimi: Halkın deprem anında doğru davranışları öğrenmesi için eğitim programları yaygınlaştırılmalı.
-
Acil Durum Planları: Erken uyarı sistemleri ve tahliye planları geliştirilmeli.
-
Altyapı İyileştirmesi: Elektrik, su ve iletişim hatlarının depreme dayanıklı hale getirilmesi kritik.
Sonuç
23 Nisan 2025’teki 6.2 büyüklüğündeki deprem, İstanbul için bir uyarı niteliğinde. Artçı sarsıntıların kilitli Prens Adaları segmentine yakınlığı, büyük bir deprem riskini artırıyor. GFZ ve yerel uzmanların analizleri, Marmara Denizi’ndeki sismik boşluğun hâlâ aktif olduğunu ve M > 7 büyüklüğünde bir deprem potansiyelinin yüksek olduğunu doğruluyor. İstanbul’un 16 milyonluk nüfusu düşünüldüğünde, acil hazırlık ve risk azaltma önlemleri hayati önem taşıyor. Daha fazla veri için Kandilli Rasathanesi ve AFAD’ın güncel analizleri takip edilmeli.
Ayşe Gültekin, Boğaziçi Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği mezunu genç ve dinamik bir yazardır. Yapay zeka, dijital dönüşüm ve teknolojinin günlük yaşama etkileri üzerine yoğunlaşan yazılarıyla tanınır. Genç nesil için hem bilgilendirici hem de ilham verici bir üsluba sahiptir.
Latest posts by Ayşe Gültekin (see all)
- Coulomb Gerilim Değişimi ve Stres Transferi Analizi - 26 Nisan 2025
- Marmara Denizi’nde 6.2 Büyüklüğünde Deprem: İstanbul’da Sismik Risk Artıyor - 26 Nisan 2025
- İşte Max’te İlk Kez İzleyeceğimiz Gündemde Olan Dizi ve Yapımlar - 25 Nisan 2025
