Türkiye genelinde kuaför, kafe ve market gibi işletmeler, arka planda çalan müzikler için yeni bir telif ücretiyle karşı karşıya. Müzik Eseri Sahipleri Grubu Meslek Birliği (MESAM), işletmelerden metrekare başına yıllık 6 bin lira telif ücreti talep ediyor. Ödemeyenleri ise lisans bedelinin üç katı tazminat, haciz ve 1 ila 5 yıl hapis cezası riski bekliyor. Küçük esnaf, bu yükün altından kalkamayacaklarını belirtirken, müşteriler müziksiz ortamların keyifsiz olacağından şikayetçi. İşte detaylar!

MESAM’dan İhtarnameler: “Müzik Çalıyorsanız Ödeyeceksiniz”

MESAM tarafından gönderilen ihtarnameler, umuma açık alanlarda müzik yayını yapan işletmeleri hedef alıyor. ATV’nin haberine göre, işletmelerden metrekare başına yıllık 6 bin TL telif ücreti talep ediliyor. Örneğin, 50 metrekarelik bir kafe için bu ücret yıllık 300 bin TL’ye kadar çıkabiliyor. Ödeme yapmayan işletmeler, lisans bedelinin üç katı tazminat, banka hesaplarına haciz ve 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 71. maddesi uyarınca 1 ila 5 yıl hapis cezası riskiyle karşı karşıya.

MESAM yetkilileri, uygulamanın eser sahiplerinin haklarını korumak için gerekli olduğunu savunuyor: “Umuma açık alanlarda müzik yayını yapılıyorsa, sanatçıların ve yapımcıların emeklerinin karşılığı alınmalıdır.” Ancak esnaf, özellikle küçük işletmeler için bu ücretlerin “yıkıcı” olduğunu ifade ediyor.

Esnaftan İsyan: “Radyo Açsak Hapse Gireceğiz”

İstanbul’da 35 yıldır kuaförlük yapan Recep Gökçetin, sabah dükkânını açtığında eline ulaşan ihtarnameyle şoke olduğunu anlattı. İhtarnamede, “Salonunuzda müzik çalıyorsanız yıllık 8-12 bin lira lisans ücreti ödeyeceksiniz, aksi halde yasal işlem başlatılacak” ifadeleri yer alıyordu. Gökçetin, “Müşterilerle sohbet ederken radyodan şarkı açıyorduk. Şimdi ‘Ya öde ya da müziği kapat’ diyorlar. Ödemezsek hapis cezası bile var. Bu nasıl bir uygulama?” diyerek tepkisini dile getirdi.

Benzer şekilde, kafe ve market sahipleri de metrekare başına belirlenen ücretin yüksekliğine isyan ediyor. Bir kafe işletmecisi, “Müzik, müşteri memnuniyeti için önemli. Ama bu ücretleri ödemek mümkün değil. Müziksiz ortam da müşterileri kaçırır” dedi. Müşteriler ise müziksiz işletmelerin cazibesini kaybedeceğini düşünüyor.

Telif Ücreti Neden Alınıyor, Yasal Dayanak Nedir?

MESAM, 1986 yılında kurulan ve müzik eserleri sahiplerinin haklarını koruyan bir meslek birliği. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre, umuma açık alanlarda müzik yayını yapan işletmelerin MESAM veya benzeri bir meslek birliğiyle lisans sözleşmesi imzalaması gerekiyor. Aksi takdirde, bu durum mali haklara tecavüz sayılıyor ve FSEK’in 71. maddesi uyarınca cezai işlemler başlatılıyor.

Lisans ücretleri, işletmenin büyüklüğüne (metrekare), müzik kullanımının ticari katkısına ve faaliyet türüne göre belirleniyor. Örneğin, restoran ve kafelerde müzik ana unsur olarak değerlendiriliyorsa ücret artıyor. MESAM, tahsil edilen ücretleri eser sahiplerine dağıtarak sanatçıların emeklerinin karşılığını almasını sağlıyor. Ancak küçük esnaf, bu ücretlerin işletme büyüklüklerine göre orantısız olduğunu savunuyor.

Esnaf ve Müşterilerden Tepki: “Müziksiz Ortam Keyifsiz”

Küçük esnaf, zaten artan maliyetlerle mücadele ederken bu yeni yükün işletmeleri zora sokacağını belirtiyor. Bir market sahibi, “Müzik çalmayı bırakırsak müşteriler sıkılır, çalarsak bu ücreti nasıl ödeyeceğiz?” diye sordu. Müşteriler de müziksiz ortamların rahatsız edici olduğunu ifade ediyor. Sosyal medyada, özellikle X platformunda, esnafın bu duruma tepkisi yankı buluyor. Bir kullanıcı, “Kuaförde radyo açmanın bedeli hapis cezası mı olacak?” diyerek uygulamayı eleştirdi.

Uzmanlar, işletmelerin yasal müzik lisansı almadan yayın yapmasının telif hakkı ihlali olduğunu vurguluyor. Ancak, ücretlerin daha makul seviyelere çekilmesi ve küçük işletmelere yönelik esneklik sağlanması gerektiği yönünde öneriler de gündemde.

Esnaf Zor Durumda, Çözüm Önerileri Neler?

MESAM’ın telif ücreti uygulaması, sanatçıların haklarını koruma amacı taşısa da küçük esnafı mali ve hukuki bir çıkmaza sürüklüyor. Uzmanlar, işletmelerin MESAM ile lisans sözleşmesi yaparak yasal risklerden korunabileceğini, ancak ücretlerin işletme türlerine göre daha adil bir şekilde düzenlenmesi gerektiğini belirtiyor. MESAM’ın resmi web sitesi üzerinden lisanslama tarifelerine ulaşabilir, işletmenize uygun çözümleri öğrenebilirsiniz.

Peki, siz bu uygulama hakkında ne düşünüyorsunuz? İşletmelerde müzik çalmanın bu kadar yüksek maliyetleri olmalı mı? Yorumlarınızı bizimle paylaşın!