25 Yaş Üstü Araçlar İçin ÖTV Muafiyeti ve Alınabilecek Araçlar
Türkiye’de 25 yaş ve üstü araçların hurdaya ayrılması durumunda yeni araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti sağlanmasına yönelik bir yasa teklifi, 2025 itibarıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) tartışılmaktadır. Ancak, 28 Nisan 2025 tarihi itibarıyla bu teklif henüz yasalaşmamıştır. Bu nedenle, şu an için 25 yaş üstü araç sahipleri ÖTV muafiyetinden yararlanarak yeni araç alamaz. Aşağıda, teklifin detayları, alınabilecek araçlar ve mevcut durum hakkında bilgiler verilmiştir.
Teklifin Detayları ve Şartları
-
Amaç: 25 yaş ve üstü araçların (2000 model ve öncesi) hurdaya ayrılarak trafikten çekilmesi, yerlerine çevre dostu, yerli üretim araçların alınması teşvik ediliyor. Bu, çevre kirliliğini azaltmayı, trafik güvenliğini artırmayı ve otomotiv sektörünü canlandırmayı hedefliyor.
-
ÖTV Muafiyeti: Teklif yasalaşırsa, 25 yaş üstü araçlarını hurdaya teslim edenler, bir defaya mahsus olarak yeni bir araç alırken ÖTV’den muaf olacak. Ayrıca, şoför esnafı için ÖTV ve KDV muafiyeti de öneriliyor (ticari araçlar için 10 yıl kullanım taahhüdü şartıyla).
-
Yerli Üretim Şartı: Muafiyetten yararlanmak için alınacak yeni aracın Türkiye’de üretilmiş olması gerekiyor. Yerlilik oranı en az %40 olmalı.
-
Fiyat Sınırı: Teklifte, alınacak araçlar için belirli bir fiyat sınırı belirtilmemiştir. Ancak, geçmiş uygulamalarda (örneğin, 2018-2019) belirli bir fiyat limitine kadar ÖTV indirimi sağlanıyordu (ör. 2019’da 70.000 TL’ye kadar araçlar için sabit tutar indirimi).
-
Durum: Teklif, MHP milletvekilleri tarafından 2024 sonlarında TBMM’ye sunuldu. Ancak, uzmanlar ve yorumcular (örneğin, Hürriyet yazarı Taylan Özgür Dil), devletin ÖTV gelir kaybı nedeniyle bu teklifin yasalaşmasının zor olduğunu belirtiyor. Şubat 2025’te bazı kaynaklar, yasanın “son aşamada” olduğunu iddia etse de, resmi bir onay veya Resmi Gazete yayını henüz gerçekleşmedi.
Hangi Araçlar Alınabilir?
Teklif yasalaşırsa, ÖTV muafiyeti kapsamında alınabilecek araçlar Türkiye’de üretilen ve yerlilik oranı %40 ve üzerinde olan modellerle sınırlı olacak. Şubat 2025’te yayımlanan haberlere göre, 6 markaya ait 12 model bu kapsama giriyor:
-
Togg T10X
-
Toyota C-HR
-
Hyundai Bayon
-
Hyundai i20
-
Hyundai i10
-
Ford Tourneo Custom
-
Ford E-Transit
-
Ford Transit
-
Fiat Egea
-
Fiat Egea Cross
-
Fiat Fiorino
-
Volkswagen Transporter
Bazı kaynaklar, ek olarak Renault, Dacia ve diğer Fiat modellerinin de kapsama girebileceğini belirtiyor. Ancak, bu liste resmi değildir ve yasalaşma sonrası değişiklik gösterebilir.
Eleştirel Değerlendirme
-
Ekonomik Gerçeklik: Teklif, çevresel ve güvenlik açısından mantıklı görünse de, devletin ÖTV gelirinden vazgeçmesi ekonomik açıdan tartışmalı. Türkiye’de ÖTV, önemli bir gelir kaynağıdır ve bu muafiyet, bütçe üzerinde ciddi bir yük yaratabilir. Bu nedenle, uzmanlar teklifin bu haliyle yasalaşmasının zor olduğunu düşünüyor.
-
Piyasa Etkisi: Sosyal medyada ve haberlerde, teklifin gündeme gelmesiyle 25 yaş üstü araçların fiyatlarının yükseldiği belirtiliyor (örneğin, 50.000 TL’lik araçların 100.000-150.000 TL’ye çıkması). Bu, suistimal riskini artırıyor. Bazı yorumcular, muafiyetin uygulanabilmesi için aracın en az 5 yıldır aynı kişiye ait olması gibi ek şartlar öneriyor.
-
Alternatif Öneriler: Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, ÖTV muafiyeti yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı üzerinden bir “yeşil fon” oluşturulmasını ve hurda araç sahiplerine sabit bir ödeme yapılmasını önerdi. Bu, devletin gelir kaybını azaltabilir.
Mevcut Durum
28 Nisan 2025 itibarıyla, hurda araç teşviki yasası TBMM’de görüşülmeyi bekliyor. Resmi bir onay veya uygulama tarihi henüz açıklanmadı. Teklifin yasalaşması durumunda, 3 milyondan fazla araç sahibinin bu teşvikten yararlanabileceği tahmin ediliyor (TÜİK verilerine göre, 2024’te Türkiye’deki araçların %25’i 21 yaş ve üstü).
Şu an için 25 yaş üstü araçlar için ÖTV muafiyeti yasalaşmadı, dolayısıyla bu kapsamda araç alımı mümkün değil. Teklif yasalaşırsa, Togg T10X, Toyota C-HR, Hyundai i20 gibi Türkiye’de üretilen modeller ÖTV’siz alınabilecek. Ancak, ekonomik ve piyasa dinamikleri nedeniyle yasanın çıkışı belirsiz. Güncel gelişmeleri takip etmek için Gelir İdaresi Başkanlığı veya resmi kaynakları kontrol etmeniz önerilir. Ayrıca, böyle bir teşvikten yararlanmayı düşünüyorsanız, suistimal risklerine karşı dikkatli olmalı ve resmi duyuruları beklemelisiniz.
