Son Dakika: Trump’ın Karşılıklı Tarifeleri Dünyayı Salladı! Tepkiler Çığ Gibi: “Sonuçları Dünya Çapında Milyonlarca İnsan İçin Korkunç Olacak”

0
33
Son Dakika: Trump’ın Karşılıklı Tarifeleri Dünyayı Salladı! Tepkiler Çığ Gibi: “Sonuçları Dünya Çapında Milyonlarca İnsan İçin Korkunç Olacak”

ABD Başkanı Donald Trump’ın gece saatlerinde duyurduğu karşılıklı tarifeler, dünya çapında büyük bir yankı uyandırdı. Çin, Kanada, Güney Kore ve Avrupa ülkelerinden gelen tepkiler adeta çığ gibi büyüdü. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin bu kararına karşı ek önlemler hazırladıklarını ifade etti. Von der Leyen, karşılıklı tarifelerin ciddi sonuçlar doğuracağını belirterek, “Küresel ekonomi büyük zarar görecek, belirsizlik artacak ve korumacılık daha da yükselecek. Bu durumun sonuçları dünya çapında milyonlarca insan için korkunç olacak.” dedi. Alman medyası ise ABD’nin geçmişte benzer kararlar aldığını hatırlatarak Washington’ı uyardı.

ABD Medyası Trump’ın Hamlesini Nasıl Gördü?

ABD medyası, Trump’ın bu hamlesini çeşitli açılardan ele aldı. CNN International, “Trump tarihi küresel ticaret savaşını başlattı” başlığıyla yaptığı haberde, uzman görüşlerine yer verdi. CNN’in küresel ekonomi analisti Rana Foroohar, kararın piyasaları sarsacağını belirterek, “ABD tüketici pazarını, ekonominin küresel poker masasında devasa bir koz olarak kullanıyor. Bu yüksek riskli bir oyun.” dedi. New York Times gazetesi, Trump’ın hedef aldığı ülkelerin karşı saldırıda bulunabileceğini vurgulayarak, “Amerika Birleşik Devletleri, dünyanın en büyük hizmet ihracatçısıdır ve bu hizmetlerin büyük bir kısmı dijital olarak sunulmaktadır. Ülke, geçen yıl hizmetlerde yaklaşık 300 milyar dolarlık bir ticaret fazlası elde etti. Avrupa Birliği, bloğa gelen hizmetleri kısıtlamayı bir sopa olarak kullanabilir, hizmet ticaretindeki kısıtlamalar Amerikan teknoloji devlerini etkileyebilir.” ifadelerini kullandı. Washington Post gazetesi ise Lowy Enstitüsü’nün Güneydoğu Asya Programı direktörü Susannah Platton’ın sözlerine yer verdi. Platton, “Bu kadar ilkesiz, bu kadar ani ve etkisi bu kadar derin olan bu karar, ABD’nin nasıl bir ortak olacağı sorusunu gündeme getiriyor. Bu, Çin’in ABD’nin güvenilmez bir ortak olduğu anlatısına hizmet edecek.” dedi. New York Post gazetesi ise haberinde “kurtuluş günü” başlığını kullandı ve “Eleştirmenler, yeni oranların Amerikan tüketici maliyetlerini artıracağını ve Joe Biden’ın görevde olduğu dört yıl boyunca fiyatların zaten %22 artmasının ardından enflasyonu körükleyeceğini savunuyor.” ifadelerine yer verdi.

Teknoloji Hisselerinde Sert Düşüş

ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi açıklamasının ardından teknoloji hisselerinde ciddi düşüşler yaşandı. Apple, genişletilmiş işlemlerde yaklaşık yüzde 6 düşerek teknoloji şirketleri arasında en büyük kaybı yaşadı. Tayvan’da çip üreten ve sistemlerini Meksika ve başka yerlerde monte eden Nvidia, yüzde 4 oranında değer kaybetti. Tesla ise yaklaşık yüzde 4,5 oranında düştü.

“Sonuçları Korkunç Olacak” AB Misilleme Hazırlığında

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD’nin karşılıklı tarifelerine karşı ek önlemler hazırladıklarını açıkladı. Trump’ın AB de dahil olmak üzere tüm ülkelere yönelik tarifelerin dünya ekonomisine büyük bir darbe vurduğunu belirten von der Leyen, bundan derin üzüntü duyduğunu ifade etti. Von der Leyen, karşılıklı tarifelerin muazzam sonuçlar doğuracağına dikkat çekerek, “Küresel ekonomi büyük zarar görecek, belirsizlik artacak ve korumacılık daha da yükselecek. Bu durumun sonuçları dünya çapında milyonlarca insan için korkunç olacak.” dedi. Tarifelerin etkilerinin hemen hissedileceğini ve dünya çapındaki tüketicilere zarar vereceğini vurgulayan von der Leyen, “Milyonlarca vatandaş daha yüksek market faturalarıyla karşı karşıya kalacak. İlaçlar ve ulaşım daha pahalı olacak. Enflasyon artacak.” diye konuştu. Von der Leyen, belirsizliğin artacağını, tedarik zincirlerinin bozulacağını ve külfetli bürokrasi ortaya çıkacağını belirterek, ABD ile iş yapmanın maliyetinin büyük ölçüde artacağını anlattı. Küresel ticaret sisteminde bir düzen kalmadığını vurgulayan von der Leyen, ABD’nin ticaret ortaklarını karmaşa ve kaos içine soktuğunu ifade etti. Von der Leyen, küresel ticaret sisteminde ciddi eksiklikler olduğu ve bazılarının bundan haksız menfaat elde ettiği konusunda ABD Başkanı Trump ile aynı fikirde olduğunu belirtti. Küresel ticaret sistemini ekonominin gerçeklerine uygun hale getirmek için yapılacak her türlü çabayı desteklemeye hazır olduğunu vurgulayan von der Leyen, “Ancak şunu da açıklığa kavuşturmak istiyorum. İlk ve son aracınız olarak tarifelere başvurmak sorunu çözmeyecektir.” şeklinde konuştu. Von der Leyen, transatlantik ticarette engelleri kaldırmak için ABD ile müzakere etmeye her zaman hazır olduklarını hatırlatarak, “Aynı zamanda, karşılık vermeye de hazırız. Çelik üzerindeki tarifelere yanıt olarak ilk karşı önlem paketini zaten tamamlıyoruz. Şimdi, müzakereler başarısız olursa çıkarlarımızı ve işletmelerimizi korumak için daha fazla karşı önlem almaya hazırlanıyoruz.” ifadelerini kullandı. Yeni tarifelerin dolaylı etkilerinin neler olacağını yakından takip edeceklerini belirten von der Leyen, “Küresel kapasite fazlasını ve pazarımıza damping yapılmasını kabul etmeyiz.” dedi. Von der Leyen, Avrupa’nın çıkarlarını ve değerlerini savunacaklarını ifade ederek, sorunların müzakere yoluyla giderilebileceğini anlattı. ABD tarifelerinin kaçınılmaz olarak ortaya koyacağı etkilere hazırlıklı olmaları gerektiğini belirten von der Leyen, “Avrupa, bu fırtınayı atlatmak için ihtiyaç duyduğu her şeye sahip.” diye konuştu.

Dev Markalar Şokta! Nike, Adidas, Timberland, Vans Savunmasız Kaldı

Vietnam’a yönelik %46 oranındaki yeni gümrük vergisi, giyim, mobilya ve oyuncak sektöründeki büyük şirketlerin maliyetlerini artırabilir ve bazıları da tüketiciler için fiyatları yükseltebilir. Ülke, ABD’nin Pekin ile yaşadığı ticari gerilimin çapraz ateşinden kaçınmaya çalışan şirketler için popüler bir alternatif haline geldi. Vergiler, birçok tüketicinin değer bilincine sahip olduğu ve harcama konusunda daha seçici davrandığı bir dönemde şirketleri etkileyecek. Perakendeciler ve markalar, üretimin bir kısmını ya da tamamını Çin dışına taşırken, spor ayakkabıdan kanepeye kadar birçok ürünün üretimi için Vietnam’a yöneldi.

Dünya Basını Kararı Nasıl Gördü? Almanya Geçmişi Hatırlatıp Uyardı…

ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’ye giren tüm mallara yönelik kapsamlı yeni ithalat vergileri, dış basının en önemli gündem maddesi oldu. İngiliz Telegraph gazetesi, yüzde 10’luk gümrük vergisi ile İngiltere’nin Trump’ın gazabını ucuz atlattığını yazdı. Guardian gazetesi ise Asya piyasalarının Trump’ın tarife duyurusunun ardından düşüşe geçtiğine dikkat çekti ve AB’nin karşı önlemler için harekete geçtiğini belirtti. Dailymail gazetesi, Trump’ın İngiltere’ye sadece yüzde 10 gümrük vergisi getirdiğini ancak dünyanın geri kalanına çok daha sert vurduğunu yazdı. Hükümetin karar ile rahat bir nefes aldığını belirten gazete, Başbakan Starmer’ın bir misilleme planı olmadığını ileri sürdü.

Fransız Le Monde gazetesi, Trump’ın ‘ticaret savaşı’ ilan ettiğini ve bunun ABD’yi ekonomik belirsizliğe sürüklediğini öne sürdü. Gazete haberinde, “Amerika Birleşik Devletleri, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmasına yardımcı olduğu küresel ekonomik düzene büyük bir darbe indirdi. Washington 1930’lardan beri bu tür gümrük engelleri koymamıştı. Görünüşe göre bu engellerin miktarı, bilimsel olmayan hesaplamalar temelinde ülke ülke değerlendirilmiş.” ifadelerini kullandı.

Alman Bild gazetesi ise korkutan bir uyarıda bulundu: “ABD en son 1930’da böyle bir karar almıştı. O zaman da amaç iç pazarı güçlendirmek ve yüksek gümrük vergileri yoluyla istihdamı güvence altına almaktı, tıpkı Trump’ın bugün istediği gibi. Washington o dönem ‘Smoot-Hawley Tarife Yasası’ ile 20.000’den fazla kategoriye ithalat vergisi getirdi. Diğer ülkeler misilleme tarifeleriyle karşılık verince sonuç yıkıcı oldu. ABD ihracatı yaklaşık yüzde 60 oranında düştü. Bu durum 1929’da başlayan Dünya Ekonomik Krizi’nin 1933 sonuna kadar uzamasına ve ağırlaşmasına yol açtı.”

Dünyadan İlk Tepkiler: Çin, Kanada, Güney Kore, İtalya…

Çin Ticaret Bakanlığı sözcüsü, “ABD, uluslararası ticaret kurallarına aykırı olan ve ilgili tarafların meşru hak ve çıkarlarını ciddi şekilde baltalayan öznel ve tek taraflı değerlendirmelere dayanan sözde ‘karşılıklı tarifeleri’ çizdi.” dedi. Çinli yetkili, Trump yönetiminin karşılıklı gümrük vergileri uygulama kararını “tipik bir tek taraflı zorbalık uygulaması” olarak nitelendirdi ve birçok ülkenin “güçlü memnuniyetsizlik ve açık muhalefet” ifade ettiğini belirtti. Açıklama, Trump’ın Çin’e %34, Avrupa Birliği’ne %20, Vietnam’a %46 ve Tayvan’a %32 olmak üzere birçok ülkeye yüksek gümrük vergisi oranları uygulamasının ardından geldi. Beyaz Saray, CNBC’den Eamon Javers’e Pekin’e uygulanan gümrük vergisi oranının Çin’den yapılan ithalata uygulanan mevcut %20’lik gümrük vergisine ek olarak getirildiğini, yani Çin’e uygulanan gerçek gümrük vergisi oranının %54 olduğunu açıkladı. Diğer ülkeler de tarife önlemlerinden duydukları memnuniyetsizliği dile getirerek Çin’e katıldı.

Kanada Başbakanı Mark Carney, hükümeti Perşembe günü açıklanacak karşı önlemler setine hazırlanırken Ottawa’nın tarifelerle “amaç ve güçle” mücadele edeceğini söyledi. Güney Kore’nin Başkan vekili Han Duck-soo, otomobil endüstrisi de dahil olmak üzere etkilenecek sanayi ve işletmeler için acil destek önlemleri alınmasını emretti ve yetkililere ek vergilerin etkisini en aza indirmek için Washington ile aktif olarak müzakere etme talimatı verdi. Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, Trump’ın gümrük vergilerini “kötü bir karar” olarak nitelendirdi ve önlemlerin “bir dostun eylemi” olmadığını söyledi, ancak ABD’ye karşı karşılıklı vergilerle yanıt vermeyi reddetti. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, ABD’nin Avrupa Birliği’ne (AB) gümrük tarifesi getirmesini “yanlış bir tedbir” olarak değerlendirdiğini belirtti. Meloni, Facebook hesabından yaptığı paylaşımda, “ABD’nin, AB’ye yönelik gümrük tarifeleri getirmesini, yanlış bir tedbir olarak değerlendiriyorum ve bu, hiçbir tarafın çıkarına değildir.” ifadesini kullandı. Ticaret savaşlarının risklerine dikkat çeken Meloni, “ABD ile bir anlaşmaya varmak için elimizden geleni yapacağız, çünkü böyle bir ticaret savaşının kaçınılmaz olarak Batı’yı zayıflatıp, diğer küresel aktörlerin lehine işleyeceğine inanıyoruz. Her durumda, her zaman olduğu gibi, İtalya’nın ve ekonomisinin çıkarlarını koruyarak, diğer Avrupa ortaklarımızla da istişare içinde hareket edeceğiz.” dedi.

ABD Hazine Bakanı Bessent, Ülkelere Tarifelere Misilleme Yapmamalarını Tavsiye Etti

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Bloomberg’e verdiği röportajda, ABD Başkanı Donald Trump’ın duyurduğu karşılıklı tarifelere yönelik açıklamalarda bulundu. Ülkelere panik yapmamalarını tavsiye eden Bessent, “Ben olsam misilleme yapmaya çalışmazdım çünkü misilleme yapmadığınız sürece, bu rakam üst sınır olacak.” dedi. Bessent, piyasaların misilleme yapılmadığı takdirde bu oranların kesin olduğuna emin olabileceğini belirtti. Ülkelerin tarife müzakereleri için iletişime geçtiğini dile getiren Bessent, ancak bu konuda ne yapılacağının Başkan Trump’a bağlı olduğunu vurguladı. Bessent, Çin’in fentanil krizinin çözülmesinin tarifelerin kaldırılmasına bağlı olduğunu belirttiğini aktarırken, sıralamanın böyle işlememesi gerektiğini savundu. Fox News kanalına verdiği röportajda da benzer ifadelere yer veren Bessent, “Şu anda her ülkeye tavsiyem, misilleme yapmamalarıdır. Bakalım nasıl olacak, çünkü misilleme yaparsanız tırmanma olacaktır.” dedi.

Piyasalar Nasıl Tepki Gösterdi?

Trump’ın yeni gümrük vergileri açıklamasından kısa bir süre sonra ABD’deki endekslerde değer kaybı görüldü. S&P 500 yaklaşık yüzde 1,5 oranında gerilerken, Nasdaq 100 ise yüzde 2 kayıp yaşadı. Çarşamba akşamı, büyük ithalatçı şirketlerin hisseleri de darbe aldı. Nike’ın hisseleri yüzde 6 düşerken, General Motors yüzde 3 geriledi. Çip devi Nvidia da sert bir düşüş yaşadı. Başlangıçta yüzde 2 yükselen hisseleri, Tayvan’a yüzde 32 oranında tarife uygulanmasının ardından yaklaşık yüzde 5 daha aşağıda seyretti. İngiltere ile Avrupa’daki endeksler, ABD’dekilere kıyasla biraz daha korunaklı görünüyor. Altın fiyatı ise yeni bir rekor kırdı. Borsa vadeli işlemlerindeki sert düşüşün ortasında yatırımcıların güvenli liman olarak gördüğü altın ons başına 1.350 doların üzerine çıktı.

Tarifeler Ne Zaman Başlayacak? Ne Kadar Yürürlükte Kalacak?

Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, ABD Başkanı Trump’ın 1977 tarihli Uluslararası Acil Ekonomik Yetkiler Yasası (IEEPA) kapsamındaki yetkisini kullanarak, ülkenin ticaret ilişkilerindeki karşılıklılık eksikliği, döviz manipülasyonu ve diğer ülkeler tarafından sürdürülen yüksek katma değer vergileri gibi politikaların neden olduğu ticaret açığına karşı önlem aldığı aktarıldı. Bu kapsamda tüm ülkelere getirilen yüzde 10 oranındaki temel gümrük vergisinin 5 Nisan’da yürürlüğe gireceği bildirilen açıklamada, ülkelere özel olarak belirlenen daha yüksek oranlı tarifelerin ise 9 Nisan’da yürürlüğe gireceği kaydedildi.

Elif Nur Kaya

Yorum Yapın